"Chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp sẽ giúp tăng cường sức khỏe, giảm các triệu chứng khó chịu của bệnh sốt xuất huyết, đẩy nhanh khả năng hồi phục cơ thể. Vậy nên ăn và tránh ăn gì để nhanh bình phục sau khi bạn bị sốt xuất huyết?"
1. Người bị sốt xuất huyết nên ăn gì?
1.1. Nước và điện giải
Đây là hai yếu tốt quan trọng nhất cần bổ sung khi bị sốt xuất huyết. Theo Khuyến nghị của WHO, “Bệnh nhân sốt xuất huyết cần bù đầy đủ chất lỏng cho cơ thể bằng sữa, nước trái cây, thức uống bổ sung ion hay nước gạo/ nước lúa mạch. Không nên chỉ uống nước lọc.”
Khi bị sốt xuất huyết, cơ thể mất rất nhiều nước và ion có trong dịch cơ thể. Nguyên nhân là do bệnh nhân phải trải qua những cơn sốt cao kéo dài, đồng thời còn nôn ói, nên lượng nước trong cơ thể theo đó mất đi rất nhiều và nhanh chóng. Nếu chỉ uống nước lọc là hoàn toàn không đủ, vì lượng chất khoáng cần thiết vẫn bị thiếu hụt trong dịch cơ thể, dẫn đến tình trạng mất cân bằng ion gây nguy hiểm cho bệnh nhân. Trong sốt xuất huyết sợ nhất là tình trạng sốc, thoát huyết tương gây tình trạng cô đặc máu cho nên trong chế độ ăn uống cho người sốt xuất huyết quan trọng nhất là bù nước, bù điện giải, như uống oresol.
Hình 1. Oresol - lựa chọn hàng đầu cho những trường hợp cần bù nước và điện giải
1.2. Cháo loãng và súp
Một trong những yếu tố nguy cơ trong trường hợp sốt xuất huyết là nó có thể làm giảm đáng kể mức tiểu cầu của cơ thể người bệnh và có thể dẫn đến tử vong. Cơ thể chúng ta cần đủ vitamin, khoáng chất và protein cho sức khỏe để tạo ra tiểu cầu.
Về chế độ ăn, bệnh nhân cần ăn những thức ăn lỏng và mềm như: ăn cháo, soup vừa giàu dinh dưỡng lại dễ hấp thu, có thể uống thêm sữa. Không nên ăn cơm, đồ cứng khó nuốt.
Tích cực bổ sung các món ăn giàu chất đạm từ trứng, thịt, sữa… thực phẩm giàu vitamin A, giàu kẽm (thịt bò, gà…) tăng sức đề kháng chống lại bệnh sốt xuất huyết.
Ăn nhiều bữa trong ngày, ăn cân đối đầy đủ dinh dưỡng, nhất là thực phẩm cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất thì mau hồi phục sức khỏe.
1.3. Rau xanh
Các loại rau như cam, rau bina, bí ngô, cà rốt, cải xoong, cần tây, bông cải xanh và củ cải đường.. sẽ kích hoạt mức tiểu cầu của bạn và giúp bạn thanh lọc cơ thể.
Mở đầu cho danh mục sốt xuất huyết nên ăn gì là cam. Loại trái cây này quá quen thuộc với chúng ta trong đời sống hằng ngày. Ngoài hương vị thơm ngon, mát lành, một ưu điểm khác của loại trái cây này là cung cấp vitamin C cực kỳ tốt cho hệ miễn dịch. Ăn cam thay vì uống nước ép còn cung cấp thêm cho cơ thể lượng chất xơ dồi dào, rất hữu ích trong việc giảm hiện tượng khó tiêu và buồn nôn.
Hình 2. Cam với lượng lớn Vitamin C và chất xơ
Rau chân vịt là một loại thực phẩm giúp tăng cường sức khỏe. Trong loại thực phẩm này có chứa nhiều protein và vitamin K, tham gia vào quá trình chuyển hóa các yếu tố đông máu và cũng giúp giảm nguy cơ chảy máu quá nhiều.
Bí ngô, bao gồm cả hạt, chứa acid amin và vitamin cần thiết cho sự hình thành tiểu cầu. Việc sử dụng thường xuyên loại thực phẩm này giúp cơ thể tăng sự hấp thu protein và vitamin A. Ngoài ra, vì bí ngô chứa chất chống oxy hóa mạnh nên nó được coi là thực phẩm lý tưởng để hạn chế các tác động tiêu cực của độc tố và các gốc tự do.
Củ cải chứa các chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa suy giảm tiểu cầu do ảnh hưởng của các gốc tự do. Sự đóng góp của vitamin A, C và K, cùng các khoáng chất, giúp ngăn ngừa sự suy giảm của các mạch máu và bệnh tim mạch. Uống nước ép củ cải thường xuyên cũng giúp tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể.
Đu đủ cũng là món ăn thích hợp, có thể ăn trực tiếp hoặc làm nước ép đu đủ để uống. Người bệnh có thể uống mỗi ngày 2 ly sáng và tối để giúp cơ thể bớt mệt mỏi hơn.
Ổi và dưa gang cũng nên có mặt trong danh mục này. Ổi rất giàu vitamin C, dưa gang là trái cây giải nhiệt hiệu quả, rất thích hợp cho bệnh nhân sốt xuất huyết.
2. Người bị sốt xuất huyết nên kiêng gì?
Về mặt dinh dưỡng, bệnh nhân sốt xuất huyết được khuyến khích ăn đầy đủ chất, tránh kiêng khem quá nhiều để phục hồi thể trạng nhanh chóng. Tuy nhiên, người bị sốt xuất huyết cũng nên hạn chế ăn một số loại thức ăn như:
2.1 Đồ ăn nhiều dầu mỡ
Hiện nay, sốt xuất huyết vẫn chưa có vắc-xin phòng bệnh và thuốc đặc hiệu để trị bệnh nên chế độ dinh dưỡng vẫn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phục hồi. Hạn chế cho người bệnh ăn các thực phẩm có chứa nhiều chất béo và dầu mỡ như món rán, xào, đồ ăn nhanh,… bởi những loại đồ ăn này dễ gây đầy bụng, khó tiêu làm người bệnh chậm phục hồi.
2.2 Đồ ăn cay, nóng
Sức đề kháng của người bệnh sốt xuất huyết bị giảm và năng lượng bị hao hụt nên khi người bệnh ăn đồ cay, nóng như ớt, gừng, mù tạt ... thì sẽ làm nhiệt độ trong cơ thể tăng lên. Điều này không những khiến tình trạng bệnh nặng hơn mà còn ảnh hưởng đến khả năng hồi phục của người bệnh.
2.3 Thực phẩm có màu sẫm
Trong suốt giai đoạn bị bệnh, người bệnh nên kiêng ăn các loại thực phẩm có màu đỏ, nâu, đen vì người bệnh sốt xuất huyết rất dễ bị chảy máu. Việc này sẽ giúp bác sĩ không bị nhầm lẫn và chẩn đoán đúng bệnh nhân có bị chảy máu dạ dày hay không khi bệnh nhân nôn mửa.
2.4. Nước ngọt
Người bệnh sốt xuất huyết không nên uống các loại nước ngọt, như soda, không dùng mật ong và các loại đường tự nhiên khác để tránh bênh nhân lâu hồi phục do tiêu thụ đường sẽ khiến cho các bạch cầu hoạt động chậm chạp hơn.
Ngoài ra, người bệnh cũng nên không nên uống rượu, cà phê và ngừng hút thuốc khi đang bị bệnh.
Hiện chưa có vắc-xin phòng bệnh, thuốc đặc hiệu, do đó chế độ dinh dưỡng chăm sóc đóng vai trò cực kỳ quan trọng, bởi lẽ khi sức đề kháng kém thì bệnh sẽ nặng hơn, và người bệnh rất dễ gặp các biến chứng nguy hiểm.
Tài liệu tham khảo
1. https://vietnamnet.vn/vn/suc-khoe/cac-loai-benh/nguoi-sot-xuat-huyet-nen-an-gi-385387.html
2. 9 Food Items To Help Recover From Dengue Fast. http://blog.safetykart.com/9-food-items-to-help-recover-from-dengue/
3. Diet for Dengue Patients – Everything You Need to Know. https://frommonday.in/diet-for-dengue-patients-everything-you-need-to-know/
-----*-----
Người viết bài
SV. Vũ Hoài Hương Giang
SV. Hoàng Quốc Cường
Hiệu đính: TS. DS. Ngô Thiện
