Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh cúm, tỷ lệ cảm nhiễm với các chủng vi rút cúm mới rất cao, có thể lên tới 90% cả người lớn và trẻ em. Nghiêm trọng hơn, ở người mắc bệnh mạn tính về tim phổi, thận, bệnh chuyển hóa, thiếu máu hoặc người có suy giảm miễn dịch, người già trên 65 tuổi, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và phụ nữ mang thai… bệnh có thể diễn biến nặng hơn như viêm tai, viêm phế quản, viêm phổi, viêm não có thể dẫn đến tử vong.
Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, hàng năm thế giới có khoảng 5-10% người lớn và 20-30% trẻ em bị nhiễm cúm, trong đó, có khoảng nửa triệu người tử vong do những vấn đề sức khỏe liên quan đến bệnh cúm. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận 1-1.8 triệu người mắc cúm mùa. Cúm rất dễ gặp vào mùa lạnh, mùa đông xuân, đặc biệt là vào thời điểm giao mùa.
1. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH CÚM
Cúm (hay còn gọi là cúm mùa) là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gây ra bởi virus cúm (Influenza virus). Tại Việt Nam, bệnh cúm thường gây ra bởi virus cúm chủng A, B, C, trong đó chủng hay gặp nhất ở người là chủng A và B.
Cúm thường khởi phát đột ngột, bắt đầu với những triệu chứng bao gồm sốt, ho, đau nhức bắp thịt, đau đầu, chảy nước mũi, đau họng và mệt mỏi toàn thân… Một vài người có thể ói mửa và tiêu chảy, nhưng triệu chứng này thường xuyên xảy ra với trẻ em hơn là với người lớn.
2. TRIỆU CHỨNG CỦA CÚM
Cúm thường có biểu hiện ngay sau 2 ngày khi cơ thể tiếp xúc với virus gây bệnh. Những triệu chứng ban đầu có thể gặp là sốt, ớn lạnh, nhức đầu, đau mỏi cơ bắp, chóng mặt, mệt mỏi… Trẻ em khi mắc cúm có thể có thêm triệu chứng đau tai, đau họng, tiêu chảy, nôn mửa
Cúm là bệnh rất dễ nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường. Đây chính là nguyên nhân khiến nhiều người xem nhẹ cúm, không có những biện pháp bảo vệ, phòng ngừa, từ đó phải gánh chịu những hậu quả đau lòng.
| Triệu chứng | Cúm | Cảm |
|---|---|---|
| Sốt | Ít khi gây sốt, nếu có chỉ kéo dài 1-2 ngày | Thường gây sốt, đặc biệt trên trẻ nhỏ và kéo dài (2-5 ngày) |
| Nhức đầu | Ít gặp | Thường gặp |
| Đau nhức cơ | Nhẹ | Đau nhiều |
| Mệt mỏi | Thường gặp, kéo dài khoảng 1 tuần | Thường gặp, có thể kéo dài 2-3 tuần |
| Nghẹt mũi | Thường gặp | Ít gặp |
| Hắt hơi | Thường gặp | Ít gặp |
| Đau họng | Thường gặp, kéo dài 1-2 ngày | ít gặp |
| Khó chịu ở ngực, ho | Nhẹ - trung bình, hay ho khan | Thường gặp, ho nhiều và dai dẳng |
3. ĐỐI TƯỢNG DỄ MẮC CÚM
Cúm là bệnh hết sức phổ biến, bất cứ ai cũng có thể mắc phải. Cúm có thể diễn tiến với các triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng, đặc biệt là các đối tượng:
- Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi;
- Người lớn, đặc biệt là người trên 65 tuổi;
- Phụ nữ mang thai;
- Người bị suy giảm hệ miễn dịch;
- Người bị béo phì nặng;
- Người có các bệnh lý mãn tính như hen, bệnh phổi mạn tính, bệnh tim mạch, HIV/AIDS hoặc ung thư…
- Ngoài ra, những người làm việc tại môi trường đông người như bệnh viện, trường học và công sở là những đối tượng có nguy cơ mắc và lây truyền bệnh cúm rất cao.
4. CÁCH THỨC LÂY TRUYỀN BỆNH CÚM
Virus cúm có thể lây truyền trực tiếp từ người sang người thông qua đường hô hấp. Khi người bệnh ho, hắt hơi, sổ mũi, ...., dịch mũi họng và các giọt nước bọt mang theo virus bay vào không khí, người lành hít phải sẽ bị nhiễm bệnh.
Hơn nữa, các dịch này khi vấy bẩn lên đồ ăn, vật dụng… cũng là những nguyên nhân chính có thể truyền virus gây bệnh và là nguyên nhân chính khiến cúm rất dễ lây lan nơi đông người. Vì vậy cần có các biện pháp phòng tránh kịp thời, hiệu quả, bởi lẽ nếu có cơ hội lây truyền, cúm sẽ trở thành đại dịch khủng khiếp.
5. BIẾN CHỨNG CỦA CÚM
Cúm thường diễn ra quanh năm, đặc biệt vào mùa giao mùa. Cúm có những dấu hiệu dễ nhầm lẫn với cảm thông thường nên rất nhiều người xem nhẹ. Chính vì sự chủ quan không điều trị hoặc điều trị quá muộn đã khiến bệnh chuyển nặng, gây biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy hô hấp. Cúm còn là khởi nguồn của các bệnh: viêm tai giữa, viêm xoang, viêm đường tiết niệu… nếu không điều trị kịp thời.
Phụ nữ mang thai nhiễm cúm trong 3 tháng đầu có khả năng sảy thai, thai lưu hoặc dị tật thai nhi. Nếu không may mắc cúm trong thời gian mang thai, phụ nữ nên theo dõi sự phát triển của thai nhi bằng cách khám thai và siêu âm mỗi 2 tuần trong 2 tháng đầu và tiếp tục khám thai định kỳ sau đó. Thực hiện tất cả các xét nghiệm cần thiết theo chỉ định của bác sĩ.
Biến chứng nguy hiểm nhất của cúm là hội chứng Reye (gây sưng phù ở gan và não). Mặc dù đây là hội chứng hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong cao. Hội chứng này thường hay gặp nhất ở trẻ em từ 2-16 tuổi. Reye xuất hiện chỉ sau vài ngày bị cúm, khi các triệu chứng có dấu hiệu giảm dần, trẻ đột nhiên nôn mửa, chuyển sang mê sảng, co giật đi vào hôn mê sâu rồi tử vong.
6. CÁCH PHÒNG NGỪA BỆNH CÚM?
- Thường xuyên rửa tay bằng nước sạch và xà phòng đặc biệt là sau khi ra ngoài về;
- Che miệng khi ho hoặc hắt hơi;
- Tránh tiếp xúc với người nghi ngờ nhiễm bệnh; giữ gìn vệ sinh thân thể và môi trường sống tốt;
- Mang khẩu trang y tế đến nơi có đông người như bệnh viện, siêu thị, công viên…
- Tiêm vắc xin phòng bệnh là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa cúm. Bên cạnh đó, theo báo cáo của các nhà khoa học tại Canada chỉ ra rằng, vắc xin cúm có thể làm giảm tới 50% nguy cơ đau tim, đột quỵ và tử vong vì các bệnh liên quan đến tim mạch.
Theo chuyên gia của Trung tâm vaccin Việt nam, “Vắc xin ngừa cúm có khả năng tạo ra kháng thể chủ động bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của virus cúm. Khả năng bảo vệ của vắc xin cúm sau khi tiêm ngừa lên đến 97%. Phụ nữ chuẩn bị mang thai hoặc đang mang thai nên tiêm vắc xin cúm để bảo vệ an toàn cho cả mẹ và con trong suốt thai kỳ, cũng như bảo vệ con sau sinh trong 6 tháng đầu khi trẻ chưa đến tuổi được tiêm phòng vắc xin cúm. ( Xem thêm: Lịch tiêm phòng Vaccin cúm cho mọi người)
(Nguồn: Trung tâm tiêm chủng quốc gia Việt nam, VNVC)
