Calci (Canxi) là thành phần cơ bản trong cấu tạo của xương, có vai trò quan trọng trong hoạt động của thần kinh và co cơ, là một trong những yếu tố đông máu. Thức ăn hàng ngày có đủ calci cho nhu cầu cơ thể. Nguồn calci từ sữa là phong phú nhất và dễ hấp thu hơn cả.
Lượng calci trong máu được điều hòa bởi vitamin D và hormon cận giáp (PTH) để giữ mức calci huyết hằng định từ 8.5 – 10.5 mg/ml. Chính vì thế, chúng ta hay gặp các thông tin nên bổ sung các chế chứa calci và vitamin D cùng nhau.
Tình trạng thiếu calci (canxi) có thể gặp ở tuổi dậy thì, phụ nữ có thai, cho con bú (những trường hợp này nhu cầu có thể tăng tới 50%), dùng corticoid (do tăng thải calci), người cao tuổi hoặc kéo dài antacid (giảm hấp thu calci). Thiếu calci cấp tính gây co giật kiểu tetani; thiếu trường diễn gây còi xương (ở trẻ em) và xốp xương (ở người lớn).
Tình trạng thừa calci (canxi) thường do lạm dụng thuốc. Dấu hiệu tăng calci huyết bắt đầu xuất hiện khi lượng calci đưa vào cơ thể trên 4g/ ngày (RDA = 1g). Nếu thừa ít có thể giải quyết bằng cách giảm calci trong chế độ ăn, tăng cường ăn chất xơ và uống nhiều nước. Thừa kéo dài hay gặp khi dùng cùng calci carbonat; triệu chứng khi thừa canxi: đầy hơi, mệt mỏi, chán ăn, nặng hơn có thể tăng huyết áp, phù, kích động, sỏi tiết niệu.
Các chế phẩm chứa calci thường dưới dạng muối của calci, vì vậy, cần chú ý khi bổ sung các chế phẩm chứa calci cần tính toán hàm lượng calci thực chất đưa vào cơ thể để tránh sử dụng thiếu hay thừa canxi
1. Calci clorid
- Chứa 27% calci (canxi)
- Dạng bào chế: dạng tiêm tĩnh mạch hoặc uống
- Nhược điểm: kích ứng mạnh.
- Tác dụng: Dùng để điều trị chứng co giật kiểu tetani do thiểu năng cận giáp, các bệnh di ứng do cơ địa hoặc do thuốc.
- Cơ chế tác dụng: chưa rõ, có khả năng do tác dụng kích thích thượng thận tiết adrenalin (khi tiêm tĩnh mạch) hoặc do giảm tính thấm thành mạch.
2. Calci lactat
- Chứa 13% canxi
- Chỉ dùng đường uống
- Ngoài cung cấp canxi, chế phẩm này còn có tác dụng sát khuẩn đường ruột do tạo acid lactic.
3. Calci carbonat
- Cho nhiều canxi nhất. Nhưng chỉ dùng để trung hòa dịch vị trong bệnh viêm loét dạ dày tá tràng
4. Calci gluconat
- Chứa 9% canxi
- Chuyên sử dụng để cung cấp canxi
- Dùng đường uống hoặc tiêm.
