Thời điểm để uống thuốc không chỉ ảnh hưởng tới sự tuân thủ dùng thuốc của bệnh nhân mà còn ảnh hưởng rất lớn đến tác dụng dược lý của thuốc, đến độ an toàn trong quá trình sử dụng thuốc. Vì vậy, việc tìm hiểu các thời điểm có thể dùng thuốc để sử dụng thuốc tốt nhất và an toàn nhất là cần thiết cho những nhân viên y tế.
Hãy cùng FYKOFA tìm hiểu 03 thời điểm dùng thuốc của bệnh nhân nhé!
1. Uống vào bữa ăn
Uống vào bữa ăn được hiểu là việc sử dụng thuốc ngay trước lúc ăn, giữa lúc ăn hoặc ngay sau khi ăn. Các loại thuốc được khuyến cáo dùng vào thời điểm này bao gồm:
- Các loại thuốc kích thích sự bài tiết dịch tiêu hóa như các loại rượu bổ khai vị, thuốc điều trị thay thế Enzym tiêu hóa như pepsin, acid hydrocloric hoặc các enzym tuyến tụy như pancreatin … nên uống trước khi ăn chừng 10-15 phút.
- Những thuốc kích ứng mạnh đường tiêu hóa như doxycyclin, kháng sinh nhóm quinolon và muối kali…. uống vào lúc ăn vì thức ăn không làm giảm hấp thu thuốc. Nếu thuốc kích ứng vào đường tiêu hóa mạnh nhưng lại bị thức ăn làm giảm hấp thu thì có thể uống vào bữa ăn với điều kiện chuyển thuốc thành dạng lỏng (nhai và uống nhiều nước) hoặc chọn dạng bào chế thích hợp (aspirin).
- Những thuốc hấp thu quá nhanh lúc đói, dẫn đến việc tăng tác dụng phụ do sự tăng nồng độ đột ngột trong máu như levodopa, levamisol, diazepam… nên dùng vào bữa ăn để tránh tác dụng phụ của thuốc.
- Những thuốc được thức ăn làm tăng hấp thu như các loại vitamin, muối khoáng…
2. Uống cách xa bữa ăn
Uống cách xa bữa ăn được hiểu là dùng thuốc khoảng 1 giờ trước khi ăn hoặc sau bữa ăn từ 1 - 2 giờ. Những thuốc được khuyến cáo dùng trong thời điểm này có một trong những đặc điểm:
- Các thuốc bị giảm hấp thu do thức ăn
- Các dạng thuốc cần giảm thời gian lưu lại trong dạ dày như thuốc giải phóng kéo dài, các loại viên bao tan trong ruột, các thuốc kém bền trong môi trường acid dịch vị.
- Một số thuốc có cơ chế phụ thuốc vào bữa ăn như:
+ Các Sucralfat nên uống 1 giờ trước khi ăn để kịp tạo màng che chở dạ dày trước khi thức ăn có mặt.
+ Các Antacid phải uống 1 giờ sau khi ăn để trung hòa lượng acid thừa sau khi đã tiêu hóa, nếu uống trước khi ăn sẽ gây hiện tượng giảm toan trong bữa ăn, cản trở đến sự tiêu hóa thức ăn và gây phản ứng “dội toan” (tăng nhanh acid dịch vị).
3. Thuốc có thể uống vào thời điểm tùy ý.
Thuộc nhóm này là các thuốc không bị giảm hấp thu do thức ăn hoặc có thể bị thức ăn làm chậm hấp thu. Với những thuốc thuộc nhóm này, bác sỹ có thể cho uống vào bữa ăn nếu thuốc kích ứng mạnh đường tiêu hóa hoặc khi muốn sử dụng thức ăn để giữ cho nồng độ thuốc trong máu ổn định hoặc cân đối thời điểm dùng thuốc phù hợp với lịch sinh hoạt của bệnh nhân để tăng sự tuân thủ dùng thuốc của bệnh nhân.
Các thuốc sử dụng trong điều trị bệnh cho bệnh nhân được phân loại dựa trên 03 thời điểm để uống thuốc. Tuy nhiên, việc lựa chọn thời điểm phù hợp để dùng thuốc cho bệnh nhân còn phụ thuộc vào 04 yếu tố ảnh hưởng. Dựa trên các yếu tố ảnh hưởng tới quyết định thời điểm dùng thuốc của bệnh nhân mà bác sỹ sẽ quyết định thời gian dùng thuốc của bệnh nhân phù hợp nhất
